Wnioski

Wnioski systemowe do Prezesa RM, Ministra Infrastruktury i wojewodów

NIK wnioskuje do Prezesa RM o rozważenie możliwości przesyłania do wojewodów i podawania do publicznej wiadomości uzasadnienia dla zmian na listach zadań rekomendowanych do dofinansowania ze środków Funduszu, dokonanych na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o FDS, w szczególności w wypadku wprowadzania na listy zadań, które nie zostały zgłoszone w ramach naboru ogłoszonego przez wojewodę i w związku z tym nie podlegały ocenie formalnej i merytorycznej, dokonywanej przez komisję.

NIK wnioskuje o usprawnienie procesu:

weryfikowania przez Ministra Infrastruktury list zadań rekomendowanych do dofinansowania, przekazanych przez wojewodów,

zatwierdzania tych list przez Prezesa RM,

zawierania przez wojewodów, na podstawie zatwierdzonych list, umów o dofinansowanie,

aby w przypadku wystąpienia oszczędności lub rezygnacji z zadań powodujących niewykorzystanie przyznanej puli środków wojewoda mógł ogłosić nabór uzupełniający i przeprowadzić go z zachowaniem terminów określonych w ustawie o FDS oraz podpisać umowy z podmiotami w danym roku finansowym.

Wnioski de lege ferenda

NIK wnioskuje o podjęcie przez Radę Ministrów inicjatywy ustawodawczej w celu zmiany:

art. 9 ust. 3 ustawy o FDS, polegającej na wyodrębnieniu w rezerwie limitu na zadania wieloletnie bądź wprowadzeniu w ustawie mechanizmu rekompensującego skutki dokonanych przez Prezesa RM zmian dofinansowania zadań wieloletnich.

Aktualnie przyznawane środki z rezerwy pokrywają zwiększone dofinansowanie zadań wieloletnich jedynie w części przypadającej na pierwszy rok ich realizacji. W kolejnych latach cała kwota dofinansowania tych zadań pochodzi z puli środków przyznanej przez dysponenta Funduszu dla województwa, co powoduje zmniejszenie środków na dofinansowanie nowych zadań z kolejnych naborów;

art. 20 ust. 2 ustawy o FDS, polegającej na doprecyzowaniu, że liczba powiatów i gmin w województwie nie jest jedynym kryterium dla podziału przez wojewodę środków między zadania powiatowe i gminne.

Obecnie kryterium podziału środków, wskazane w art. 20 ust. 2 ustawy o FDS, może budzić wątpliwości. Stwierdzenie, że „wojewoda dokonuje podziału środków między zadania powiatowe i zadania gminne, uwzględniając liczbę powiatów i gmin w województwie”, może być rozumiane jako jedyne kryterium podziału środków finansowych. Jednak przyjęcie do podziału prostej proporcji liczby powiatów i gmin w województwie może prowadzić do podzielenia środków bez uwzględnienia rzeczywistych potrzeb inwestycyjnych na drogach samorządowych, wynikających zarówno ze zgłaszanych wniosków, jak i rzeczywistego stanu technicznego tych dróg. Jak wskazują wyniki kontroli, zasady podziału środków według kryterium określonego w art. 20 ust. 2 ustawy o FDS są niejasne, różnie interpretowane przez wojewodów, którzy przy podziale środków wzięli pod uwagę dodatkowe czynniki;

art. 23 ust. 4 i art. 24 ust. 2 ustawy o FDS, polegającej na wydłużeniu lub rezygnacji z podanych terminów pośrednich:

7-dniowego terminu na wezwanie wnioskodawców do uzupełnienia lub poprawienia wniosku,

30-dniowego terminu oceny merytorycznej wniosku,

bez uszczerbku dla ostatecznego czteromiesięcznego terminu (liczonego od dnia ogłoszenia naboru) na przedstawienie ministrowi właściwemu do spraw transportu listy zadań rekomendowanych do dofinansowania.

Zważywszy na fakt, że większość zarządców dróg stosuje praktykę składania wniosków w ostatnich dniach trwania naborów, rzetelna ocena dużej liczby wniosków, złożonych niemal jednocześnie, jest trudna do przeprowadzenia w terminach określonych w ustawie o FDS. Zdaniem NIK, zasadna jest zmiana powyższych przepisów w taki sposób, aby z jednej strony komisja miała czas na rzetelną ocenę złożonych wniosków, a z drugiej strony został dotrzymany termin przekazania przez wojewodę do Ministra list zadań rekomendowanych do dofinansowania, który w myśl art. 25 ust. 1 ustawy o FDS wynosi 4 miesiące od dnia ogłoszenia naboru;

art. 24 ust. 9 ustawy o FDS polegającej na doprecyzowaniu, że pisemna informacja dla wnioskodawcy o umieszczeniu zadania na liście zadań rekomendowanych do dofinansowania powinna zawierać dane dotyczące poziomu dofinansowania i rodzaju listy (podstawowa czy rezerwowa), na której ujęte jest zadanie. Pozwoli to samorządom na przygotowanie się do realizacji inwestycji i wcześniejsze ujmowanie tych zadań w uchwałach budżetowych oraz wieloletnich prognozach finansowych ze wskazaniem źródeł finansowania.

Wnioski do Ministra Infrastruktury

Wnioski pokontrolne dotyczyły m.in.:

sporządzania sprawozdań Funduszu w sposób zapewniający przedstawienie sytuacji finansowej FDS za dany okres sprawozdawczy rzetelnie i prawidłowo pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym;

niezwłocznego podejmowania działań w celu wyegzekwowania zaległości Funduszu;

dokonywania pełnej analizy prawidłowości przekazywanych przez wojewodów list, o których mowa w art. 24 ust. 5 ustawy o FDS, zgodnie z art. 25 ust. 2 pkt 2 tej ustawy.

Wnioski do wojewodów

Wnioski pokontrolne dotyczyły m.in.:

ustalania wysokości dofinansowania zadań ze środków Funduszu w sposób rzetelny, z należytą starannością oraz zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami;

terminowego:

rozpatrywania wniosków o dofinansowanie,

przekazywania list zadań rekomendowanych do dofinansowania środkami FDS Ministrowi Infrastruktury;

zaniechania stosowania na etapie oceny wniosków niezgodnego z przepisami ustawy o FDS kryterium – oceny strategicznej wojewody;

wdrożenia systemu nadzoru nad wykorzystaniem środków z FDS zapewniającego rzetelną i skuteczną weryfikację sposobu realizacji przez jst obowiązków dotyczących oddania dróg do użytkowania;

ewidencjonowania w księgach rachunkowych urzędu wszystkich zdarzeń dotyczących FDS.

Wnioski do kierowników jst oraz ich jednostek organizacyjnych

Wnioski pokontrolne dotyczyły m.in.:

opracowania projektów planów rozwoju sieci drogowej oraz planów finansowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg stosownie do wymogów ustawy o drogach publicznych;

prowadzenia ewidencji dróg w sposób rzetelny oraz odpowiadający przepisom rozporządzenia w sprawie ewidencji dróg;

przeprowadzania kontroli okresowych stanu technicznego dróg;

przestrzegania zasad nadzoru nad realizowanymi inwestycjami, w tym właściwego dokumentowania tych czynności.