Partner serwisu
Tylko u nas
19 marca 2021

Jak zielony jest twój kamieniołom? Ryzyko klimatyczne i dekarbonizacja kopalń odkrywkowych w Polsce

Kategoria: Aktualności

Polski przemysł górniczy dopiero rozpoczyna działania w zakresie zmian klimatycznych. Coraz częściej mówią o tym klienci i inwestorzy, domagający się ujawnienia informacji o produktach i ich emisyjności, a także lokalne społeczności, oczekujące działań w zakresie ochrony środowiska. Firmy górnicze powinny zacząć rozważać bardziej ambitne plany dekarbonizacji i odporności na zmiany klimatu.

Jak zielony jest twój kamieniołom? Ryzyko klimatyczne i dekarbonizacja kopalń odkrywkowych w Polsce

Polskie górnictwo odkrywkowe to bardzo ważna część gospodarki – to prawie 7000 zakładów górniczych, wydobywających ponad 350 mln ton różnych surowców mineralnych i zatrudniających dziesiątki tysięcy pracowników. Kruszywa naturalne, do których obecnie zalicza się zarówno kruszywa żwirowo-piaskowe, produkowane ze skał okruchowych, jak i kruszywa łamane – produkowane ze skał litych, znajdują zastosowanie niemal we wszystkich obszarach budownictwa. Szczególnie duże zastosowanie mają w budownictwie infrastrukturalnym (budowa dróg i innych obiektów inżynierii lądowej i wodnej), a także w budownictwie mieszkaniowym i innym budownictwie kubaturowym. Zastosowanie to ma charakter bezpośredni (budownictwo infrastrukturalne) lub też w postaci betonu towarowego (masy betonowej) i wyrobów z betonu (wszystkie obszary budownictwa) oraz mas mineralno-asfaltowych (budownictwo drogowe) itp.

Wszystkie te produkty, przy udziale cementu, oznaczone są wysokim śladem węglowym i powinny być w pierwszej kolejności dekarbonizowane. Jak więc kopalnie odkrywkowe powinny podążać w kierunku niskoemisyjnej przyszłości?

Dekarbonizacja – szansa czy koszt?

Aby urzeczywistnić tę wizję, firmy mogą potrzebować zmiany sposobu, w jaki pozyskują, wykorzystują, przechowują, konsumują i myślą o energii. Pomimo uzasadnienia biznesowego, popierającego dekarbonizację, wiele firm wydobywczych nadal postrzega to jako koszt, a nie szansę, co utrudnia zwolennikom uwolnienia kapitału wymaganego do dalszego rozwoju.

To przejście nie nastąpi z dnia na dzień. Istnieją jednak kroki, które firmy mogą podjąć już, aby rozpocząć przygotowywanie gruntów pod dekarbonizację. Przedsiębiorstwa górnicze mogą zacząć od zrozumienia, jak różne scenariusze związane ze zmianami klimatu mogą wpłynąć na ich lokalną działalność. Uzbrojeni w tę wiedzę górnicy mogą zacząć wyznaczać cele w zakresie redukcji emisji w odpowiedzi na przyszłe scenariusze, które uznają za najbardziej prawdopodobne.

Aby zająć się kwestią ryzyka klimatycznego dla kopalń i dekarbonizacji, należy zadać sobie trzy pytania:

Które aktywa górnicze są najbardziej zagrożone fizycznymi zmianami klimatu?

W jaki sposób dekarbonizacja może zmienić popyt na kluczowe produkty? 

W jaki sposób firmy górnicze mogą obniżyć emisyjność swojej działalności?

Odpowiedzi na nie można wykorzystać do stworzenia strategii klimatycznej i wyznaczenia ambitnych celów.

Ślad węglowy na kopalni

Pierwszym krokiem na drodze do dekarbonizacji jest pełne zrozumienie „śladu węglowego” kopalni. Ocena ta powinna obejmować wszystkie aspekty cyklu produkcyjnego w odniesieniu do sprzedawanych produktów lub procesów. Dlaczego kopalnie powinny rozważyć swój ślad węglowy?

Generują bowiem znaczną ilość globalnych emisji dwutlenku węgla. Początkowo koncentrowano się na bezpośrednich emisjach gazów cieplarnianych (GHG) przez przedsiębiorstwo (zakres 1); wraz z emisjami pośrednimi z zakupionej energii (zakres 2). Jednak obecnie rośnie presja i nacisk kładziony na potrzebę motywowania przedsiębiorstw do zmniejszania emisji gazów cieplarnianych generowanych w ramach ich łańcucha dostaw przy wytwarzaniu ich produktów oraz przy korzystaniu z ich produktów przez konsumentów i inne osoby (zakres 3). Jest również coraz bardziej oczywiste, że zainteresowane strony, klienci, inwestorzy, organy regulacyjne, a nawet opinia publiczna będą wywierały na firmy naciski, aby wykazały zdecydowane, weryfikowalne zaangażowanie w strategie redukcji emisji dwutlenku węgla w zakresie emisji z zakresu 1,2 i 3 zgodnie z Greenhouse Gas Protocol. W rezultacie wiele dużych firm górniczych, szczególnie koncernów, już ogłosiło własne plany redukcji emisji CO2.

Jakie działania podjąć na kopalni?

Przemysł górniczy dopiero zaczyna wyznaczać cele w zakresie redukcji emisji, ale teoretycznie już teraz kopalnie mogą całkowicie zdekarbonizować się poprzez efektywność operacyjną, elektryfikację i wykorzystanie energii odnawialnej. Aby osiągnąć większość potencjału dekarbonizacji, konieczne są inwestycje kapitałowe, ale niektóre środki, jak wymienione wcześniej, są już obecnie opłacalne dla wielu kopalń. Potencjał dekarbonizacji różni się w zależności od surowca, typu kopalni, źródła energii i emisji z sieci, a także innych czynników. Niektóre z nich są bardziej ekonomiczne niż inne, na przykład efektywność operacyjna może przyczynić się do stopniowej poprawy energochłonności produkcji górniczej, wymagając jednocześnie niewielkich nakładów kapitałowych.

Aby zareagować na wpływ zmian klimatycznych, kierownictwo kopalń powinno podjąć pięć głównych działań.

Przeprowadzić kompleksową diagnostykę wpływu zmian klimatycznych na działalność firmy.

Warto wiedzieć, które aktywa należy chronić przed fizycznymi zmianami klimatycznymi, a które mogą zyskać lub stracić na dekarbonizacji. Fizyczne zagrożenia związane ze zmianami klimatycznymi, takie jak ślad wodny, opady i upały, należy ocenić na poziomie lokalnym, w odniesieniu do poszczególnych aktywów.

Scenariusze dekarbonizacji powinny zostać uwzględnione w prognozach popytu na surowce firmy, w tym uwzględnienie odnawialnych źródeł energii na skalę przemysłową, recyklingu odpadów, a nawet zmiany trasy procesu produkcyjnego. Należy zrozumieć emisje bazowe charakterystyczne dla danego zakładu i ocenić potencjalne możliwości ich redukcji.

2) Zmobilizować kadrę kierowniczą i zarząd.

Zmiany klimatyczne – zagrożenia i możliwości – powinny być traktowane jako temat na poziomie zarządu, biorąc pod uwagę ich systemowy, długoterminowy i potencjalnie dramatyczny wpływ.

Ambitne cele klimatyczne, które pochodzą z góry, mogą tworzyć wartość i pobudzać zaangażowanie pracowników i interesariuszy.

3) Skupić się na przekształceniach operacyjnych, inwestycjach i innowacjach.

W kopalniach często można znaleźć nadal duże możliwości zmiany w zakresie efektywności energetycznej, których nie można lekceważyć, a cele klimatyczne mogą ukierunkować wysiłki na ich odkrycie. Przejście na odnawialne źródła energii może przynieść korzyści, takie jak niższe koszty energii elektrycznej i mniejsza niestabilność. Można również dokonać odważniejszych inwestycji, takich jak zmiana koncepcji procesów, w celu uwzględnienia zmieniającego się zapotrzebowania na wodę oraz rozpoczęcie realizacji planu dekarbonizacji z wykorzystaniem zarówno istniejących technologii, jak i obiecujących nowych alternatyw.

4) Ocenić i potencjalnie zmienić kształt swojego portfela produktów lub działalności. Zmiany klimatyczne wprowadzają nieprzewidywalność, wymaga to włączenia „inteligencji klimatycznej” w procesach decyzyjnych, takich jak alokacja kapitału a zdolność do stosunkowo szybkiego wejścia lub wyjścia z niszowych materiałów stanie się cenna.

5) Zaangażowanie kierownictwa w raportowaniu, partnerstwie i inne proaktywne działania.

Niektóre instytucje finansowe, jak banki, będą wymagać ujawniania informacji o ryzyku klimatycznym; będzie to coraz ważniejsze w miarę dojrzewania oczekiwań klimatycznych. Takie raportowanie może służyć jako czynnik wymuszający zmiany wewnętrzne, ale także ułatwi pozyskiwanie funduszy na modernizacje i nowe inwestycje.

Cały artykuł w magazynie Surowce i Maszyny Budowlane 1/2021.

fot. 123rf.com fot. ilustracyjne
Nie ma jeszcze komentarzy...
CAPTCHA Image


Zaloguj się do profilu / utwórz profil
ZAMKNIJ X
Strona używa plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. OK, AKCEPTUJĘ