Partner serwisu

Poprawianie krajobrazu. Rekultywacja terenów pogórniczych w polskich kopalniach odkrywkowych Cz. II.

Kategoria: Ochrona środowiska

Rekultywacja obszarów pogórniczych z jednej strony rekompensuje niekorzystne zmiany powodowane działalnością wydobywczą, a z drugiej jest początkiem nowego, często bardziej atrakcyjnego sposobu zagospodarowania terenu. Świadczy o tym analiza rekultywacji dokonywanych przez górnictwo odkrywkowe z minionych lat.

Poprawianie krajobrazu. Rekultywacja terenów pogórniczych w polskich kopalniach odkrywkowych Cz. II.

 Zakrzówek
      

Fot. 1. Wyrobisko po kamieniołomie i plaża „Zakrzówek” w Krakowie (fot. J. Król-Korczak)

Zakrzówek jest jednym z najatrakcyjniejszych kamieniołomów wapiennych zalanych (w 1990 roku) w Polsce. Charakteryzuje go duża przejrzystość wody. Otoczony jest wysokimi wapiennymi ścianami, które schodząc pionowo w dół pod powierzchnię wody, stanowią o wyjątkowości tego zbiornika. Ponadto jedną z największych atrakcji Zakrzówka jest amatorska baza nurkowa i zatopione „skarby” znajdujące się na dnie zalewu. Dodatkową ciekawostkę stanowią podwodne łąki i zalane drzewa, wśród których spotkamy wiele gatunków ryb. W grudniu 2005 roku na podwodnej drodze zbiornika, na głębokości ok. 7,5 m, ustawiono 2 olbrzymie lustra. Pod wodą można odnajdywać zatopione obiekty: autobus z umieszczonym nad nim kesonem, wrak fiata i nyski, zatopioną wiatę, wraki żaglówek, 2 platformy szkoleniowe.
       Obiekt w Zakrzówku posiada doskonałe warunki do prowadzenia wszelkiego rodzaju kursów i szkoleń nurkowych. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że kamieniołom ten był w przeszłości miejscem pracy naszego największego Polaka Jana Pawła II. Upamiętniając to wydarzenie, lokalni nurkowie w hołdzie papieżowi zamieścili pamiątkową tablicę pod wodą na skalnej ścianie [Król Korczak 2004].

 

 Zabierzów


       W 1994 roku kamieniołom Zabierzów został uznany za wyjątkowy z dydaktycznego i naukowego punktu widzenia oraz przystosowany do zwiedzania ze względu na istniejące tu odsłonięcia rzadkiej odmiany wapieni skalistych, jedne z najlepszych profili kredy, unikalne stanowiska kopalnych paleogeńskich form krasowych oraz doskonale widoczne struktury tektoniki nieciągłej, reprezentatywne dla budowy południowej części Wyżyny  Krakowskiej. Zaprojektowano i urządzono tu ścieżkę dydaktyczną, na trasie której ważniejsze odsłonięcia zostały oznakowane i objaśnione za pomocą tablic. Kamieniołom w Zabierzowie jest włączony w sieć szlaków turystyczno-dydaktycznych wschodniej części Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego.

 Liban
       

 Fot. 2. Wyrobisko poeksploatacyjne po
kamieniołomie „Zabierzów” (Fot. J. Król- Korczak)

Kamieniołom Liban powstał w 1873 roku. Obecnie traktowany jest jako miejsce martyrologii na terenie Płaszowa. Tam, w założonym przez hitlerowskich okupantów obozie karnym Służby Budowlanej, oprócz ofiar niewolniczej pracy życie straciło 21 rozstrzelanych więźniów. Po II wojnie światowej kamieniołom Liban był eksploatowany do roku 1986, a w roku 1988 został zamknięty dla zwiedzających.


      Częściowo przyroda sama zrekultywowała teren zdegradowany wieloletnią eksploatacją, co można obserwować zwłaszcza w południowej części kamieniołomu. W części północnej zachował się zespół zabudowań z przełomu XIX/XX i I połowy XX wieku z napisem: „Szczęść Boże” nad wejściem oraz komin, a także stalowe młyny wapiennicze. Pod wschodnią ścianą w niszy skalnej znajduje się mogiła rozstrzelanych więźniów oraz tablica pamiątkowa ofiar obozu pracy.
       Zagospodarowanie zaniedbanego terenu powydobywczego kamieniołomu Liban i pozostałej części Krzemionek Podgórskich było inicjatywą obywatelską wspartą przez miasto – w tym celu powołano zespół zadaniowy. We wrześniu 2002 roku uchwałą Zarządu Miasta Krakowa została ustanowiona Miejska Fundacja pod nazwą „Centrum Edukacji Kulturowej i Ekologicznej”, wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego Fundacji i Stowarzyszeń w styczniu 2003 roku.

W następnej części – kolejne przykłady rekultywacji z okolic Krakowa.

Autor:  dr hab. inż. Zbigniew Kasztelewicz,
prof.nadzw. AGH

Artykuł został opublikowany w magazynie "Surowce i Maszyny Budowlane" nr 1/2011

 

ZAMKNIJ X
Strona używa plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. OK, AKCEPTUJĘ