Barbórka - święto górników
Mimo, że w tym roku Barbórka nie jest obchodzona tak hucznie, jak w roku ubiegłym, dla Lafarge to największe święto górnicze ma szczególne znaczenie. Czwartego grudnia dziękujemy naszym górnikom za ich całoroczną ciężką pracę. Przy tej okazji przypominamy kilka ciekawych faktów o Barbórce i tradycjach związanych z jej obchodami.

- Patronką święta górników jest Barbara z Nikomedii, męczennica, żyjąca w III wieku naszej ery, która została uznana za świętą przez Kościół katolicki i cerkiew prawosławną. Legenda głosi, że wywodząca się z pogańskiej rodziny Barbara przeszła na wiarę chrześcijańską, za co została ścięta mieczem przez własnego ojca. Tuż po tym zdarzeniu oprawcę raził piorun, zaś Barbara została okrzyknięta patronką dobrej śmierci i trudnej pracy. Świętą Barbarę od wieków czczą osoby, które w swojej pracy są narażone na wybuchy. Jej kult jest wyznawany przede wszystkim w społeczności górników. Niewiele osób wie, że świętą Barbarę czczą także hutnicy, marynarze, rybacy, kamieniarze i więźniowie.
- W czasach PRL przedstawiciele władzy starali się zlaicyzować kult świętej Barbary, bardzo rozwinięty na Śląsku. Decydenci nie oszczędzili także Barbórki. Z jej obchodów usuwano elementy religijne, zastępując je śląskim folklorem. Jego ważnym elementem była pobudka górników i ich rodzin przez orkiestry dęte, które czwartego grudnia nad ranem defiladowały pod oknami familoków i górniczych osiedli.
- Nazwa święta górników pierwotnie była pisana jako „Barburka”. W słownikach poprawnej polszczyzny dopiero od 1971 roku możemy znaleźć znany dzisiaj zapis Barbórka. Jest to ukłon językoznawców w stronę śląskiego języka, w którym funkcjonuje słowo „Barbora” oraz pochodzące od niego zdrobnienie „Barbórka”.
- Górnicza szpada to obecnie odznaka honorowa przyznawana wyróżniającym się w pracy górnikom. Symbol szpady nawiązuje do broni używanej przez średniowiecznych poszukiwaczy złota, którym ta broń służyła do obrony przed złodziejami.
- Ważnym i bardzo lubianym elementem górniczego święta są karczmy piwne polegające na spotkaniach gwarków, czyli starych i młodych górników. Górnicy zasiadają przy dwóch oddzielnych stołach, dzieląc się na „stare strzechy” i „nowe strzechy” według posiadanego doświadczenia w pracy pod ziemią. Obie grupy rywalizują między sobą w różnych konkurencjach biesiadnych: opowiadają dowcipy, śpiewają pieśni górnicze i przekazują prezenty związane z zabawnymi zdarzeniami z szychty. Na karczmach piwnych obowiązuje górniczy strój galowy. Za niepoprawnie skompletowany ubiór górnik może dostać symboliczną karę, np. nakaz wypicia piwa z solą lub zakucia w dyby.
- Zgodnie z tradycją kobiety nie biorą udziału w karczmach piwnych (obecnie ten zwyczaj nie jest ściśle przestrzegany). W tym czasie organizują jednak swoje spotkania, czyli tak zwane combry babskie, na które mężczyźni nie mają wstępu. Na Górnym Śląsku tą nazwą określa się także inne spotkania w gronie kobiet, np. wieczory panieńskie.
- Ze świętem Barbórki związane są liczne przesądy ludowe. Polskie przysłowie głosi: „Jak Barbórki po wodzie, święta będą po lodzie”.
- Zgodnie ze staropolską tradycją ścięte gałązki jabłoni lub innego drzewka owocowego, które zostaną włożone na Barbórkę do wody, rozkwitną na Boże Narodzenie.
- Wyśmienita zabawa w Barbórkę jest gwarancją szczęśliwej pracy górników przez cały rok. W myśl powiedzenia: „Kto w Barbórka nie pije, tego w grubie zabije” („gruba” w tym powiedzeniu oznacza kopalnię) górnicy do corocznych obchodów czwartego grudnia zabierają się z pełnym oddaniem.
Barbórce według tradycji górniczej towarzyszą zwykle huczne obchody. Dzień rozpoczyna się zwykle mszą świętą w kościele lub w cechowni, przy figurze świętej Barbary. Następnie organizowane są uroczyste pochody orkiestr górniczych oraz inne atrakcje, takie jak koncerty, występy artystyczne czy bale. Tradycyjnie w Lafarge również świętowaliśmy Dzień Górnika. W kolejnym numerze będziecie mogli zobaczyć fotorelację z naszych firmowych Barbórek. Żadne oficjalne uroczystości górnicze nie mogą obyć się bez munduru galowego. A w górnictwie jak wojsku – po dystynkcjach na ramionach i kolorze pióropusza można poznać, jaki ktoś ma stopień i czym się zajmuje. Dlatego tymczasem prezentujemy znaczenie poszczególnych symboli.
Komentarze