Omawiany problem jest bardzo złożony, bowiem mają na niego wpływ czynniki atmosferyczne, często zmienność ujemnych temperatur powodujących oblodzenie, ponadto duża różnorodność wydobywanych kruszyw i – co bardzo istotne – różnorodność maszyn i urządzeń do ich wydobywania.

            Warto w tym miejscu przypomnieć, że z grupy skał okruchowych zalegających w obrębie lądu, eksploatuje się spod wody skały średniookruchowe, w których przeważają piaski, określane w zależności od wielkości ziaren jako:

– gruboziarniste, o wielkości ziaren od 2,0 do 1,0 mm,

– średnioziarniste, o wielkości ziaren od 1,0 do 0,5 mm,

– drobnoziarniste, o wielkości ziaren od 0,5 do 0,25 mm,

– bardzo drobnoziarniste, o wielkości ziaren od 0,25 do 0,10 mm,

a także skały grubookruchowe w postaci żwiru i gruzu.

Gruboziarniste skały okruchowe luźne o wielkości ziaren 2 do 63 mm noszą nazwę żwiru (ziarna obtoczone) oraz gruzu (ziarna nieobtoczone). Fragmenty skał powyżej wymiaru 63 mm to otoczaki, głazy i kamienie.

            W procesie eksploatacji spod wody kruszyw naturalnych (otoczaków, żwiru i piasku) możemy ogólnie wyróżnić następujące etapy:

– wydobycie kruszywa (częściowo z obróbką wstępną),

– przesiewanie lub klasyfikacja,

– odzysk lub oddzielenie najdrobniejszych frakcji,

– oddzielenie ciał obcych,

– odwodnienie urobku,

– rozdrobnienie ziarna nadwymiarowego,

– obieg wody,

– transport do zakładu i transport wewnątrzzakładowy,

– składowanie, załadunek, ekspedycja,

przy przestrzeganiu zasad minimalizacji zużycia maszyn i energii oraz dążenia do mechanizacji i automatyzacji procesów technologicznych. Przez „mechanizację” rozumie się zespół przedsięwzięć mających na celu wprowadzenie i zastosowanie odpowiednich maszyn i urządzeń w celu usprawnienia najbardziej uciążliwych i pracochłonnych czynności, podnoszenie wydajności pracy, przyśpieszenie i zwiększenie efektywności produkcji oraz polepszenie warunków pracy.

Cały artykuł w numerze 2/2014 magazynu "Surowce i Maszyny Budowlane"

Fot. Doepke