Branża wydobywcza w Polsce, w tym również górnictwo odkrywkowe zmienia się w zaskakującym tempie. Zmiany spowodowane są czynnikami, które nieustannie wpływają na prowadzenie działalności gospodarczej. Są to m.in. zmiany geopolityczne na świecie, zmiany w prawie górniczym oraz dynamiczne zmiany w krajowej gospodarce. Na jedne z nich mamy wpływ i możemy się przygotować, inne niestety wywracają dotychczasowe status quo do góry nogami. Czy jesteśmy w stanie przygotować się na najbliższe wahania związane z branżą wydobywczą? Co może stanowić o zdobyciu przewagi konkurencyjnej nad innymi przedsiębiorstwami? Jedno jest pewne: utrzymywanie stałego stanu rzeczy może mieć charakter odrzucania wszelkich nieznanych rozwiązań, pomysłów i innowacji. To z kolei stawia nas w dość skomplikowanej pozycji w nieustannie zmieniających się czasach.

Zmiany w pozyskiwaniu koncesji

Dotychczasowe prawo górnicze, wraz z aktami wykonawczymi, w sposób dość precyzyjny określa zasady związane z pozyskiwaniem koncesji na wydobycie kruszyw. Zapewniało w zorganizowany sposób utrzymywanie ciągłości produkcji i systematyczność w dokumentowaniu kolejnych złóż. Niestety dziś nie jest już tak prosto – przedsiębiorcy górniczy nie mają łatwego życia. Ustawa o ochronie gruntów rolnych wstrzymuje w znaczący sposób pozyskiwanie gruntów pod nowe inwestycje. Grunty, kiedyś uznawane za mało atrakcyjne, a włączone w obszar górniczy, dziś z powodzeniem są eksploatowane. Ciągłość produkcji musi zostać zapewniona. Sprawy ekonomii wydobycia i sprzedaży czasami spadają na drugi plan.

Interpretacja kolejnych zapisów ustawy PiG oznacza, że swój sprzeciw w proces pozyskiwania koncesji może wnieść niemal każda ze stron postępowania. Sprawa komplikuje się w przypadku nowych żwirowni i właścicieli sąsiednich działek, którzy dostali możliwość wypowiadania się oraz niejednokrotnie wydłużania i tak mocno skomplikowanego procesu koncesyjnego. Czy istnieją firmy, którym powyższe czynniki przeszkodziły w prowadzeniu działalności? W mojej głowie jest ich przynajmniej kilka, w skali kraju – pewnie kilkadziesiąt.

Kwalifikacje osób dozoru

Obecnie część kwalifikacji dla osób dozoru ruchu zatwierdza pracodawca. Jest to wygodne z punktu widzenia pracownika i przedsiębiorcy. Niestety nie idzie w parze z przestrzeganiem przepisów BHP w prowadzeniu ruchu zakładu górniczego. Zatwierdzanie kwalifikacji przez pracodawców weryfikuje życie na kopalni. To zapewne statystyki wypadków i niebezpiecznych zdarzeń były inspiracją do zmiany zapisu w ustawie PGG. Projekt nowelizacji zakłada powrót do zatwierdzania kwalifikacji przez okręgowe urzędy górnicze. Dotychczasowe kwalifikacje stwierdzone przez pracodawcę mają zachować ważność przez okres 5 lat. Czy nadchodząca zmiana nie spowoduje lawinowego stwierdzania kwalifikacji przez pracodawcę? Czas pokaże. Kto nie uzupełni wykształcenia kierunkowego, będzie musiał pożegnać się z rolą osoby dozoru ruchu. Biorąc pod uwagę niszowy kierunek, jakim jest dziś górnictwo odkrywkowe, z czasem pojawić się może problem z wykształconą i doświadczoną kadrą. W branży mówi się o potencjalnym wzroście wynagrodzeń wśród osób nadzorujących ruch kopalni.

Menadżerowie kopalni

Aktualnie życie kopalni uwarunkowane jest licznymi obostrzeniami. Ciężko prowadzić ruch w tak zmiennych warunkach. Warto posiłkować się tu doświadczeniem specjalistów, których jednak coraz mniej na rynku pracy. Aby skutecznie i płynnie prowadzić kopalnię, trzeba mieć wiedzę górniczą, ekonomiczną, prawniczą, z elementami planowania przestrzennego. W związku z ciągłymi zmianami w prawie i przepisach warto trzymać rękę na pulsie. Wspierać się osobami, które przyniosą odpowiedź w odpowiednim momencie.

Sprzedaż surowców

W związku z aktualną sytuacją geopolityczną doświadczamy wzrostu kosztów produkcji oraz transportu materiałów sypkich. Zmienił się tradycyjny kanał transportu kruszyw. Zwiększone zaangażowanie taboru kolejowego w przewozach węgla wymusza transport samochodami. W takiej sytuacji ekonomia zakupu kruszyw na większe odległości zmienia się diametralnie. Jest to szansa dla przewoźników na uzyskanie wyższych stawek za transport, co w połączeniu z rozpoczęciem kampanii cukrowniczej nie będzie trudnym zadaniem. Obłożenie pracą samochodów do przewozu kruszyw będzie jesienią na wysokim poziomie.

Na runku pojawiła się tymczasem nowa możliwość cyfrowej sprzedaży materiałów sypkich. Firmy, które dostrzegą tę szansę, zdobędą przewagę konkurencyjną i dotrą do nowych klientów. Przewoźnicy będą mogli w łatwy sposób zarządzać flotą oraz poszukiwać kursów powrotnych do bazy w sposób zdalny. Kto nie jest przygotowany na zmiany, nie może oczekiwać coraz lepszych wyników. Czujność, budowa nowych relacji biznesowych i myślenie „out of the box” zawsze sprzyja sukcesom. Szczególnie w branży kruszyw.

 

***

Patrząc na nowe trendy, które wchodzą dosyć odważnie w branżę wydobywczą, można pokusić się o stwierdzenie, że bez zmiany i dostosowania do nowości zostaniemy w tyle. Najlepsze firmy same prowokują zmiany w swoich działaniach, odskakując konkurencji o kilka kroków. Wprowadzają się w stan niedosytu i kierują firmę w stronę sukcesu. Pozostali muszą się dostosować do nadchodzących warunków – im szybciej to zrobią, tym mniejszy koszt przyjdzie im zapłacić. Działanie z wyprzedzeniem, zabezpieczanie w relacje, środki i narzędzia może już niedługo stanowić o kondycji całego przedsiębiorstwa na rynku kruszyw.

 

Artykuł pierwotnie ukazał się w magazynie nr 2/22 Surowce i Maszyny Budowlane.